Anonimowość to cecha, którą wiele osób wyjątkowo ceni. Oprócz samego inwestowania w zdecentralizowany rynek kryptowalut istnieje możliwość dokonania jeszcze większej anonimizacji. Z pomocą w tym wypadku przychodzą miksery kryptowalut o których przeczytają Państwo w poniższym artykule!
W internecie bez problemu można znaleźć serwisy, które służą do miksowania kryptowalut.
Są określone mianem „mikserów”. Nie mają jednak zbyt dobrej opinii. Dlaczego? Przede wszystkim kojarzone są one jako narzędzie służące do prania brudnych pieniędzy. Często można spotkać się z przekonaniem, że miksowanie kryptowalut ma na celu ukrycie pochodzenia wirtualnych środków, które zostały pozyskane w nielegalny sposób, na przykład na skutek przestępstwa. Jak jest w rzeczywistości?
Zanim przejdziemy do wytłumaczenia, czym dokładnie jest miksowanie kryptowalut, warto zarysować tło, do którego miksery się odnoszą. To transakcje kryptowalut w sieciach blockchain.
Charakterystyczną cechą większości kryptowalut jest funkcjonowanie w publicznej sieci blockchain, co przekłada się na ich zdecentralizowany charakter. Takie rozwiązanie pozwala na uzyskanie większej anonimowości ich posiadaczy. Adresy portfeli, w których przechowywane są kryptowaluty, nie są wprost powiązane z konkretnymi osobami, a transakcje nie wymagają uwierzytelniania przez nadrzędne podmioty. Dzięki temu transakcje odbywają się niemalże w 100% anonimowo.
Warto jednak pamiętać o tym, że niemalże nie oznacza całkowicie. W praktyce istnieje możliwość śledzenia środków kupowanych i wydawanych w ramach sieci blockchain, przykładowo tych, które zostały wyłudzone albo skradzione. Gdy portfel stanie się przedmiotem takich transakcji, wówczas może zostać wpisany na „czarną listę” giełd, co skutkuje jego zamrożeniem. Jednak nie zawsze giełdy badają pochodzenie kryptowalut.
Najpopularniejsze sieci blockchain transparentnie monitorują przepływ kryptowalut. W tym celu stosowane jest specjalne narzędzie, a mianowicie Blockchain Explorer. Jego celem jest prowadzenie dokładnych analiz każdej transakcji w blockchainie. Umożliwia on dostęp do szerokiej gamy informacji, między innymi są to liczba transakcji w bloku, wysokość prowizji, dane związane z trudnością kopania. Należy wtrącić, że obecnie można obracać kryptowalutami, które zapewniają swoim posiadaczom pełną anonimowość transakcji, przykładowo są to waluty ZCash (ZEC), Dash (DASH), Monero (XMR). Nie cieszą się one jednak zbyt dużą popularnością. Zatem ustalenie posiadacza kryptowaluty nie jest proste, jednak nie jest niemożliwe. Czy można temu zapobiegać? Tutaj do gry wkraczają miksery kryptowalut.
Mikser kryptowalut – co to jest?
Czym zatem jest mikser kryptowalut? Jest to specjalny proces, który zapobiega ustaleniu źródła pochodzenia kryptowaluty. Miksery kryptowalut mają postać usługi udostępnianej w serwisach internetowych, której celem jest mieszanie wielu strumieni kryptowaluty, która potencjalnie może zostać zidentyfikowana. Poprzez takie działanie można skutecznie podwyższyć anonimowość transakcji, ponieważ śledzenie środków, na przykład bitcoina (BTC), nie jest wtedy możliwe.
W efekcie firmy, organy zajmujące się analizowaniem przepływu kryptowalut mogą śledzić transakcje bez większych trudności aż do momentu, gdy dostaną się one do miksera kryptowalutowego. Następnie ustalenie pochodzenia środków jest już praktycznie niemożliwe.
Sam proces miksowania polega w tym przypadku na umieszczeniu kryptowaluty w mikserze, która potem jest mieszana ze środkami innych właścicieli. Taka przemieszana waluta przesyłana jest następnie na wyznaczony adres, który nie jest powiązany z pierwotną transakcją. Wysokość transakcji można przy tym dobierać losowo, co dodatkowo poprawia anonimowość. Wtedy środki będą przesyłane w mniejszych kwotach i transakcje będą rozłożone w czasie.
Gdzie zatem tkwi haczyk takiej usługi? Korzystający z niej właściciele kryptowalut muszą pamiętać o prowizjach, których wysokość może wynosić nawet do 5% wartości transakcji. Warto też wskazać, że środki, jakie otrzymuje się z miksera, mogą mieć różne pochodzenie. Przykładowo, kryptowaluta może być pozyskana na skutek bezprawnych działań, a następnie może być przekazana osobie, która nie jest z nimi związana. Oczywiście, może być też na odwrót, czyli cyberprzestępca może otrzymać waluty od uczciwej osoby. Z tego względu miksery kryptowalut zostały zakazane w niektórych państwach.
Kto korzysta z mikserów kryptowalut?
Firma Chainalysis zajmująca się prowadzeniem analiz rozwiązań blockchain jest autorem badań kryminalistycznych sieci blockchain. Według jej analizy, miksery kryptowalut są rzadko używane przez przestępców, by w ten sposób zanonimizować posiadane środki.
Przedstawione przez Chainalysis statystyki wskazują, że:
- 8,1% wszystkich bitcoinów, które zostały zmiksowane w 2019 roku, pochodziło z kradzieży
- 2,7% waluty używanej w mikserach pochodziło z darknetu
- 2% środków jest efektem działań o szkodliwości społecznej czynu, na przykład pochodzi z hazardu
Około 40% bitcoinów pochodziło z giełd scentralizowanych, natomiast ze zdecentralizowanych około 7%. Jednocześnie około 25% kryptowalut miksowanych w serwisach trafia tam z innych serwisów miksujących. Chainalysis wskazuje jednocześnie, że środki, które przekazane były do mikserów kryptowalut jako skradzione, w rzeczywistości stanowią jedynie ich niewielką część, co potwierdza, że miksery nie stanowią atrakcyjnej formy anonimizacji środków dla cyberprzestępców.
Dlaczego miksowanie kryptowalut jest wiązane z przestępstwami?
Kryptowaluty nadal nie cieszą się zbyt pozytywną opinią w świecie finansów. Ich zdecentralizowana forma oraz brak dokładnych regulacji powodują, że bywają łączone z podejrzanymi interesami. Nie potwierdzają tego badania. Warto znów zwrócić uwagę na analizy przedstawione przez Chainalysis. Zgodnie z badaniem dotyczącym skali nielegalnego obrotu bitcoinem transakcje pochodzące z darknetu plasują się na poziomie około 1 mld dolarów.Jest to mniej niż 1% wartości wszystkich operacji prowadzonych w sieci. Amerykańska organizacja RAND (Research And Development), która pierwotnie została stworzona na potrzeby amerykańskich sił zbrojnych, wskazuje, że terroryzm bazuje głównie na fizycznej gotówce, ponieważ jej przepływ jest jeszcze trudniejszy w ustaleniu niż w przypadku bitcoinów.
Co ciekawe, BTC wykorzystywany jest przez hakerów z Korei Północnej. Są oni odpowiedzialni za zniknięcie równowartości przeszło 2 mld dolarów z giełd kryptowalutowych, które prawdopodobnie zostały użyte na cele militarne.
Miksery kryptowalut – dlaczego są używane?
Zatem według statystyk przedstawionych przez Chainalysis miksery rzadko kiedy są powiązane z nielegalnymi działaniami. Około połowa bitcoinów, które poddawane były miksowaniu, pochodziła z giełd kryptowalut wymagających weryfikacji, między innymi z użyciem procedur KYC oraz AML. o zatem powoduje, że właściciele kryptowalut korzystają z takich serwisów? Główną przyczyną używania mikserów jest zwiększenie anonimowości posiadanych środków, nawet wtedy, gdy nie są one efektem przestępstw.
Do dyspozycji jest szeroka gama serwisów miksujących, na przykład portfel Wasabi Wallet dostępny dla urządzeń z systemami Windows, Linux i MacOS. Anonimowość transakcji jest wspierana za pomocą technologii CoinJoin, która stosowana jest w większości serwisów miksujących. To obecnie jeden z największych serwisów tego typu, w którym zmiksowano około 90 mln dolarów w kryptowalutach w 2019 roku.
Miksowanie kryptowalut, a prawo
Badając charakter miksowania kryptowalut musimy wskazać, że przez niniejszą czynnością jest możliwe naruszenie ustawy kodeks karny. Jako przykład można wskazać naruszenie następujących norm prawnych:
art. 235 kk:
„Kto, przez tworzenie fałszywych dowodów lub inne podstępne zabiegi, kieruje przeciwko określonej osobie ściganie o przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne albo w toku postępowania zabiegi takie przedsiębierze, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”
„Dla odpowiedzialności karnej z art. 235 k.k. nie jest wystarczające samo stworzenie fałszywych dowodów, ale konieczne jest podjęcie takich zachowań, które w efekcie doprowadzą do skierowania ścigania przeciwko innej osobie. Wynika to z faktu, że mixując walutę naszą, nie mając pewności co do jej pochodzenia, w swoim zamiarze nie zakładamy tego, że pochodzi ona z przestępstwa, a my ją w ten sposób legalizujemy i przerzucamy odpowiedzialność na drugi podmiot. Inaczej będzie w przypadku, gdy wiedzieliśmy o jej wątpliwym pochodzeniu, a mimo to doprowadziliśmy do jej zmixowania z kryptowalutami pochodzącymi od osoby niewinnej, która w chwili obecnej posiadać będzie część waluty skażonej.
Kolejną normą, która może zostać naruszona to art. 239 kk
§ 1. Kto utrudnia lub udaremnia postępowanie karne, pomagając sprawcy przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego uniknąć odpowiedzialności karnej, w szczególności kto sprawcę ukrywa, zaciera ślady przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego albo odbywa za skazanego karę, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Nie podlega karze sprawca, który ukrywa osobę najbliższą.
§ 3. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli sprawca udzielił pomocy osobie najbliższej albo działałby z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.”
Zachowanie sprawcy polega na utrudnianiu lub udaremnianiu postępowania karnego, a przykładowe sposoby tych zachowań wskazane zostały w przepisie: ukrywanie sprawcy, zacieranie śladów przestępstwa, odbywanie za skazanego kary itp. Nie jest to katalog zamknięty (o czym świadczy sformułowanie „w szczególności”), a zatem w grę mogą wchodzić jeszcze inne sposoby. Bez problemu można podpiąć w tym przypadku utrudnianie postępowania karnego poprzez legalizacje kryptowaluty nielegalnej za pomocą zmixowania jej kryptowalutą legalną.
Jest to przestępstwo o charakterze skutkowym, a samym skutkiem jest utrudnienie lub udaremnienie postępowania karnego. Jeżeli pomimo udzielenia sprawcy pomocy nie doszło do utrudnienia lub udaremnienia postępowania, w grę wchodzi jedynie usiłowanie poplecznictwa.
Przestępstwo określone w art. 239 definiowane jest rozbieżnie w doktrynie.
Wybitni prawnicy: Szewczyk, Grześkowiak, Zontek oraz Górniok wskazują, że można je popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie. Inni wybitni karniści określili, że można je popełnić wyłącznie umyślnie z zamiarem bezpośrednim. Oznacza to, że w przypadku braku chęci z naszej strony doprowadzenia do popełnienia przestępstwa utrudnienia lub udaremnienia postępowania karnego lub skarbowego, do popełnienia przestępstwa nie dojdzie. Źródło - (Kunicka-Michalska [w:] Wąsek, Zawłocki II, s. 278).
Podobne stanowisko przedstawił Sąd Apelacyjny w Lublinie (27.03.2003 r., II AKa 228/02, Prok. i Pr.-wkł. 2003/12, poz. 21), który zaznaczył, że sprawca musi obejmować swoją świadomością, iż udziela pomocy sprawcy przestępstwa i że pomoc ta powoduje lub może spowodować utrudnianie lub udaremnianie postępowania karnego.
Wobec tego wtedy, gdy celem jest uzyskanie większej anonimowości środków, zastosowanie miksera kryptowalut jest najlepszym rozwiązaniem. Po skorzystaniu z takiej usługi prześledzenie ich pochodzenia jest niemalże niemożliwe, ale należy pamiętać o tym, że za miksowanie trzeba zapłacić całkiem wysoką prowizję.